Prawo pracy a umowy o dzieło: różnice i konsekwencje dla pracodawcy i wykonawcy

Współczesny rynek pracy charakteryzuje się różnorodnością form zatrudnienia. Obok standardowych umów o pracę, popularne są także umowy o dzieło. Niemniej jednak, pomimo że obie te formy zatrudnienia służą wypełnieniu potrzeb personalnych pracodawcy, różnią się one od siebie pod wieloma względami. W artykule omówimy główne różnice pomiędzy nimi oraz prawa i obowiązki, jakie płyną dla pracodawcy i wykonawcy umów o dzieło.

1. Definicja umowy o dzieło

Umowa o dzieło jest to umowa cywilnoprawna, w której jedna strona (wykonawca) zobowiązuje się do wykonania określonej czynności, a druga strona (zleceniodawca) zobowiązuje się do zapłacenia wynagrodzenia za wykonaną pracę. Umowa o dzieło, podobnie jak umowa zlecenie, nie regulowana jest przez Kodeks Pracy, a przez Kodeks Cywilny. Wynagrodzenie za pracę jest zwykle ustalane w jednej z dwóch form: stałego wynagrodzenia za całość prac lub ceny za wykonanie określonej pracy.

1. Różnice pomiędzy umową o dzieło a umową o pracę

Pierwszą, a zarazem najważniejszą różnicą pomiędzy umową o dzieło, a umową o pracę jest statut prawny zatrudnionego. Osoba zatrudniona na podstawie umowy o dzieło nie ma bowiem statusu pracownika, co oznacza, że nie jest objęta ochroną przysługującą pracownikowi, w tym m.in. nie ma praw do urlopu wypoczynkowego, chorobowego czy wynagrodzenia za czas nieobecności w pracy. Kolejną różnicą jest forma prowadzenia działalności przez wykonawcę. Osoba zatrudniona na podstawie umowy o dzieło jest zwykle zatrudniona na określony czas lub na określony zakres prac, a osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę ma zwykle umowę na czas nieokreślony.

1. Prawa i obowiązki pracodawcy wobec wykonawcy umowy o dzieło

Pracodawca, który zawiera umowę o dzieło, musi przede wszystkim uzgodnić z wykonawcą zakres wykonania prac oraz wynagrodzenie za wykonaną pracę. Co więcej, pracodawca musi również przestrzegać terminów płatności oraz wykonywać dopłaty do wynagrodzenia w przypadku niepełnego wykonania usługi. Dodatkowo, pracodawca ma również obowiązek zapewnienia warunków pracy i bezpieczeństwa właściwego dla konkretnego typu pracy.

1. Prawa i obowiązki wykonawcy umowy o dzieło

Wykonawca, zgodnie z przepisami ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych, ma prawo do ochrony swoich prac i dzieł przed ich nielegalnym kopiowaniem, wykorzystaniem czy dystrybucją. Ponadto, wykonawca ma obowiązek wykonywania pracy zgodnie z zasadami fachowej staranności i zachowania tajemnicy przedmiotowej. W przypadku braku takiej staranności lub ujawnienia informacji objętych tajemnicą przedmiotową, wykonawca ponosi odpowiedzialność cywilną i może zostać pozwany przez pracodawcę.

1. Podsumowanie

Podsumowując, umowy o dzieło, mimo że są stosunkowo często wykorzystywane, różnią się od umów o pracę. Przede wszystkim, osoba zatrudniona na podstawie umowy o dzieło nie jest pracownikiem, a więc nie objęta jest ochroną pracy. Ponadto, pracodawca musi dopasować formę i wynagrodzenie pracy do ustaleń z wykonawcą, a wykonawca ma prawo do ochrony autorskich swoich prac. Wszystko to sprawia, że umowy o dzieło i umowy o pracę wymagają od pracodawców oraz wykonawców staranności i rzetelności w ich realizacji.